Mesleksel Astım
Astım dünyanın her yerinde her yaş grubunda yaygın görülen bir hastalıktır. Astım akciğerde bronşların etkilenerek daha hassas olması ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Doğuştan yapısal vucüt yatkınlığı olan kişilerde dış ortamda maruz kalınan etmenler bronşların daha hassas olmasına yol açar.
Bronşların yapısal olarak kolay hassaslaşması ailesinde alerjik hastalık veya astım olan bireylerde daha çok görülen bir durumdur. Özellikle erken yaşlarda karşılaşılan maruziyetler örneğin alerjenler, sigara içilmesi veya içilen yerde bulunma, hava kirleticiler (yakıt ve egsozlar vb), solunum yolu infeksiyonları, kimyasal maddelerin toz ve gazları bronşlardaki bu hassasiyetin oluşmasına ve astım gelişmesine yol açar. Bronşları daha hassas olan kişilerde çoğunlukla soluma yoluyla alınan bu maddelerle tekrar karşılaşmalarda astım şikayetleri ortaya çıkar.
Meslek astımı mesleğe bağlı olmayanla kıyaslandığında daha hızlı ilerleme ve tedaviye zor cevap verme eğilimindedir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavisi gereklidir.
Mesleksel Astım Nedir ?
Soluma yoluyla maruz kalınan bu maddelerin en önemlileri meslek ortamında karşılaşılan maddelerdir. Erişkin yaştaki astımlıların bir bölümü meslek ortamında maruz kaldıkları maddelerle astım olmaktadır. Bu şekilde ortaya çıkan astıma mesleksel astım adı verilir. Erişkin yaştaki astımlıların yaklaşık dörtte biri meslek ortamında maruz kaldıkları maddeler sonucu astımlı olmaktadırlar ki bu önemli bir orandır.
Meslek ortamında astım iki biçimde ortaya çıkabilir?
- Kişi aslında o mesleğe başlamadan önce de astımlıdır veya bronşlarda hassasiyet oluşmuştur. Ancak astım şikayetini ortaya çıkarabilecek önemli bir maruziyet olmamışsa şikayeti olmuyordur. Bu nedenle astımı belirti vermez. Bu kişilerin iş ortamında karşılaştığı maddelerle (özellikle kimyasalların toz, koku ve buharları) şikayetleri kolayca ortaya çıkabilir ve astım olduğu anlaşılabilir.
- Kişide işe başlamadan önce astım veya bronş hassasiyeti yoktur. Bronş hassasiyeti ve astım belirtileri iş yerinde maruz kaldığı maddelerle ortaya çıkar. ış yerinde gelişen astım kısa sürede yüksek dozda bir maddeye maruz kalmayla olabileceği gibi, uzun sürede daha düşük oranda maruz kalma ile de olabilir. Kısa sürede maruz kalmalar genellikle kazalar nedeniyle olur. Örneğin boya tankının yanlışlıkla devrilip işçilerin birden yüksek miktarda kimyasala maruz kalması gibi. Meslek astımında daha sık görülen uzun sürede daha düşük miktarlara maruz kalmayla görülen astımdır. Bu süre genelde yıllar diye tanımlanabilir. Yıllar geçtikçe maddelere kalınan maruziyet birikim etkisi ile astımı ortaya çıkarır.
Meslek astımı hangi kişilerde daha kolay gelişir ?
Sigara içenler ve alerjik bünyeliler iş yerinde maruz kaldıkları maddeler de eklenince meslek astımına daha yatkın hale gelirler.
Hangi meslekler astım gelişimi için risklidir ?
- Fırıncılar
- Kuaförler
- Hayvan yatiştiricileri, veterinerler
- Bitki ile uğraşanlar, gıda işleme tesislerinde çalışanlar
- Temizlik işinde çalışanlar
- Oto ve mobilya boyacı ve cilacıları
- İnşaat sektöründe çalışanlar
- Matbaacılar
Mesleksel astım nasıl fark edilebilir ?
Tedavide en iyi yöntem mesleksel astım gelişmeden önlemektir. Riskli işlerde çalışan tüm işçiler işyerinde uygun havalandırma ve maskeler yoluyla astımdan korunmalıdır. İş yerinde maruz kalınan ve astıma yol açtığı bilinen maddelerle çalışanlar periyodik olarak muayeneden geçirilerek hassasiyet oluştuğunda tesbit edilirse astım gelişimi önlenmiş olur. Astım gelişmişse astım oluşturan maddeden kesin olarak uzaklaştırılması gerekir. Bunun için işyeri değişikliği önerilebilir.
Mesleksel astımda ilaçla meslek dışı astımdan farklı değildir. İlaçla tedavide nefes yoluyla alınan bronş genişletici ve kortizon içeren ilaçlar kullanılır.
Meslek astımı mesleğe bağlı olmayanla kıyaslandığında daha hızlı ilerleme ve tedaviye zor cevap verme eğilimindedir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavisi gereklidir.