Ürtiker (Kurdeşen)
Halk arasında kurdeşen de denilen ürtiker ciltte kaşıntılı, deriden kabarık, basmakla solan kızarıklıklar oluşmaktadır. Bu kızarıklıkların önemli özelliği kaşıntılı olmasıdır. Bu kızarıklıklar vücudun her yerinde ortaya çıkabilir. Ürtiker kısa sürede kendi kendine geçebileceği gibi 30-40 yıl boyunca hastalıktan muzdarip olanlar da vardır. Ürtikerde sorun cildin üst katmanındadır.
Eğer cildin daha alt tabakasını ve ağız ve dili de tutarsa buna anjio-ödem adı verilir. Bu daha ciddi bir durumdur. Örneğin ağız içinde yutak ve yemek borusu civarında olursa nefes almayı önleyerek ölüme neden olabilir.
Bazen kişide tek bir neden vardır. Ancak bazı durumlarda birden fazla sebep de bir arada bulunarak hastalığın gelişmesine yol açabilir.
Ürtiker Nelerle Olur ?
- Alerjiler
- ılaçlar
- Gıdalar ve katkı maddeleri
- Böcek-sinek sokmaları
- Enfeksiyonlar
- Bağ dokusu hastalıkları
- Vücuttaki bazı enzim, vitamin ve madde eksiklikleri
- Vücuttaki diğer iltihabi hastalıklar (örneğin guatr)
Görüldüğü gibi çok fazla sebep düşünülebilir. Bazen kişide tek bir neden vardır. Ancak bazı durumlarda birden fazla sebep de bir arada bulunarak hastalığın gelişmesine yol açabilir.
Deri alerjileri ve ürtikere en çok neden olan gıda alerjileri fındık-fıstık, balık ve deniz ürünleri, baharatlar ile saklanmış, konserve edilmiş yiyeceklerdir. Gıdaların bir kısmı gerçekte alerjik olmayan kişide içerdiği bazı maddeler nedeniyle ürtikere neden olabilir. Çilek gibi meyveler bu şekilde kaşıntılara yol açmaktadır. Gıda boyalarından tartrazin ve sülfitler sık olarak ürtikere neden olabilir.
Bazı kişilerde ciltlerinin duyarlılığından kaynaklanarak soğuğa, sıcağa veya suya maruziyetle bile ürtiker oluşabilir.
Ürtiker veya anjioödeme en çok neden olan ilaçlar
Penisilinler grubudur. Bu grupta penisilinle yapısal benzerliği olan ilaçlar da vardır. Kalp hastalıkları ve yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da sık olarak ürtiker ve anjioödeme yol açabilir. Ağrı kesiciler, bazı psikiyatri ve sinir ilaçları ile idrar söktürücüler de bu konuda yatkınlık oluşturur.
Bazı kişilerde ciltlerinin duyarlılığından kaynaklanarak soğuğa, sıcağa veya suya maruziyetle bile ürtiker oluşabilir.
Sıcak, soğuk ve su teması gerçek alerjenler değildir. Ancak bu etmenler ciltteki sinir uçlarını fiziksel etkiyle uyarmakta kaşıntı ve döküntüye neden olmaktadır. Gerçek alerjenlerle oluşan ürtikerde de benzer şekilde sinir uçları alerjenler aracılığı ile uyarılmaktadır. Ayrıca alerjik kişilerde fiziksel etmenlere duyarlılığın fazla olduğunu da unutmamak gereklidir.
Stres, üzüntü, yorgunluk gibi etmenler de fiziksel etmenler gibi hem ürtikere neden olabilir hem de başka sebeple oluşan ürtikerlerin artmasına neden olabilir.
Görüleceği gibi ciltteki alerjik sorunların nedenleri ve sonuçları karmaşıktır. Bu hastalarda uzman hekimlerce yapılacak ayrıntılı incelemelere gerek vardır. Tedavide en önemli basamak ürtiker nedenini aydınlatmaktır. Ortaya bir neden konulabilirse tedavi kolay olmaktadır. Tedavi için kullanılacak ilaçlar hastaya ve hastalığın sebebine göre belirlenir.